Onze beleggingsovertuigingen

Een belegging in zakelijke waarden leidt op lange termijn tot een hoger verwacht rendement dan een belegging in meer veilig geachte staatsobligaties: er is sprake van een “risicopremie”. Op de langere termijn weegt deze risicopremie naar verwachting op tegen de additionele volatiliteit van zakelijke waarden. Het rendement is niet altijd beter bij het nemen van risico, maar omdat het bestuur van Stap een langetermijnvisie heeft, is dit het uitgangspunt.

Alle beleggingen in vermogenscategorieën hebben een duidelijk doel. Dat kan zijn het behalen van rendement, het afdekken van risico’s of het spreiden van risico’s. De doelstelling is om een maximaal rendement te realiseren binnen een vastgesteld risicokader. Het dient begrijpelijk te zijn op welke wijze een dergelijke categorie in elkaar steekt. Een belegging dient beoordeeld te worden op complexiteit, deugdelijkheid, transparantie en kosten.

Het beleggingsbeleid van de kring is een mengvorm van passief en actief beheer. In eerste instantie kiest de kring hierbij voor een kostenefficiënte strategie. Een kring voert een actieve strategie voor beleggingscategorieën waarvoor de verwachting bestaat dat, rekening houdend met de extra kosten en risico’s van een actieve strategie, een extra rendement ten opzichte van de benchmark kan worden behaald of vanwege kostenefficiency.

De belangrijkste criteria op basis waarvan wordt beoordeeld in hoeverre er in een bepaalde regio of in een bepaald thema toegevoegde waarde te behalen is met actief beheer zijn:

• Mate van efficiëntie van de markt (informatie-asymmetrie en de aanwezigheid van non-profit participanten)
• De breedte van de markt (de opportunity set)
• Beschikbaarheid van en capaciteit bij kwalitatief goede externe vermogensbeheerders.

Bij de afweging tussen actief en passief beheer wordt meegewogen dat de mogelijkheid op outperformance bij actief beheer tevens betekent dat sprake is van het risico op underperformance.
 

Dit betekent dat deze risico’s worden onderkend en vervolgens met risicoafdekkingsstrategieën tot het gewenste niveau worden afgedekt. Stap beschouwt valutarisico en renterisico als onbeloond risico.

Diversificatie zorgt in normale marktomstandigheden voor spreiding van het risico. Hierdoor is het mogelijk een deel van de portefeuille met meer risico te beleggen, zonder dat het totale risico recht evenredig toeneemt. Daarom belegt de kring het vermogen in meerdere beleggingscategorieën en gaat bij actief beheerde strategieën de voorkeur uit naar het Multi Manager principe.

Een lange beleggingshorizon geeft de mogelijkheid om een liquiditeitsrisicopremie aan het rendement toe te voegen door middel van het beleggen in minder verhandelbare producten. De premie voor illiquide beleggingscategorieën is een compensatie voor de onmogelijkheid om posities snel af- en op te bouwen. De consequentie van deze onmogelijkheid is dat niet altijd op het gewenste moment de positie tegen acceptabele kosten kan worden afgebouwd. Deze consequentie wordt meegewogen in de keuzes voor de mate van blootstelling naar illiquide beleggingen.

Maatschappelijk verantwoord beleggen draagt positief bij aan het risico-rendement profiel en wordt zoveel als mogelijk geïntegreerd in alle onderdelen van het beleggingsbeleid van Stap. Door verantwoord te beleggen wenst Stap een bijdrage te leveren aan een financieel gezonde toekomst voor de deelnemers in een voor hen goede leefomgeving.

Stap neemt hierin haar verantwoordelijkheid en wenst bij te dragen aan een duurzame ontwikkeling van de samenleving.

Dit advies is voor iedere pensioenkring vaak net even anders. Ieder pensioenfonds heeft immers andere kenmerken. Denk daarbij aan de gemiddelde leeftijd van de deelnemers en de risicohouding. Maar ook eventuele voorkeuren, zoals extra aandacht voor MVB, spelen een belangrijke rol bij het uiteindelijke advies.

We stellen het strategische beleid vast op basis van een ALM-studie. Onze uitbestedingspartners, Aegon AM en TKP, bereiden deze studie voor. In het strategische beleid staat welke beleggingscategorieën kunnen bijdragen aan het behalen van het gewenste rendement. Maar ook hoe de samenstelling van deze categorieën eruit moet zien en in welke mate we bepaalde risico’s moeten afdekken.

Binnen het vastgestelde risicokader willen we maximaal rendement behalen. Dat bereiken we door ook te beleggen in risicovolle(re) beleggingen. Op termijn behalen deze beleggingen naar verwachting voldoende overrendement. Het risico verlagen we onder andere door voldoende spreiding aan te brengen. Op die manier compenseren we een eventuele tegenvallende performance in de ene categorie met een positieve  performance in een andere categorie.

Het selecteren van juiste vermogensbeheerders die goed aansluiten bij onze uitgangspunten en wensen is van groot belang om onze doelstellingen te behalen. Dat laten we dan ook graag over aan de specialisten van onze fiduciair manager, Aegon AM. Per beleggingscategorie selecteert onze fiduciair manager daarom de best-in-class externe vermogensbeheerder(s).

Aegon AM hanteert hiervoor een gedisciplineerd en streng selectieproces. Onze pensioenkringen krijgen daarmee toegang tot het enorme netwerk van deze wereldwijde vermogensbeheerders. Zodra de externe vermogensbeheerders zijn aangesteld, zal onze fiduciair manager hen continu monitoren. Op die manier zijn we er zeker van dat de externe managers zich houden aan het mandaat en alle gemaakte afspraken.

Een voorbeeld van zo’n afspraak, is dat de externe managers (blijven) voldoen aan ons strenge MVB-beleid en bijvoorbeeld niet mogen beleggen in bedrijven die de mensenrechten schenden of die betrokken zijn bij de productie van clustermunitie.

Met Aegon Asset Management (Aegon AM) hebben we een strategische partner die ons helpt op het gebied van vermogensbeheer. Als onze fiduciair manager kennen zij de pensioenwereld en lopen zij voorop als het gaat om verantwoord beleggen.

Tegelijkertijd is Aegon AM een grote wereldwijde organisatie, met veel inkoopkracht, een breed netwerk, en decennialange expertise. Stuk voor stuk belangrijke elementen om schaalvoordelen te realiseren en innovatie mogelijk te maken. 

Wij sluiten op voorhand bepaalde bedrijven en landen uit om in te beleggen, omdat ze te veel risico’s met zich meebrengen of omdat ze bepaalde normen en waarden schenden. Periodiek evalueren wij ons uitsluitingsbeleid en scherpen dit aan wanneer hier aanleiding toe is. Onze fiduciair manager ziet erop toe dat de lijst met uitsluitingen in de contracten en mandaten van de externe managers verwerkt en nageleefd wordt.

Wij streven ernaar dat alle ondernemingen waarin wij beleggen zich houden aan de Global Compact Principles en Guiding Principles for Business en Human Rights van de Verenigde Naties en de OESO-richtlijnen. Deze internationale standaarden zijn gericht op de bescherming van mensenrechten, het handhaven van eerlijke arbeidsomstandigheden, de vermindering van de impact op het milieu en het bestrijden van corruptie. De naleving van deze principes is voor ons een minimumeis. Daarom screenen we de ondernemingen waarin we beleggen periodiek daarop.

Met de bedrijven die niet voldoen aan de Global Compact Principles, Guiding Principles for Business en Human Rights van de Verenigde Naties en de OESO-richtlijnen gaat Aegon AM, namens ons, de dialoog aan. Als deze dialoog onvoldoende uitzicht biedt op het behalen van de engagement doelstelling, wordt de betreffende onderneming in principe uitgesloten. Voor de selectie van nieuw aan te stellen externe managers is het voeren van een actief engagementbeleid een belangrijk criterium.

Wij vinden het belangrijk om gebruik te maken van het stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen. Hierbij geldt de ISS Sustainability Policy als leidraad, met inachtneming van de Nederlandse Corporate Governance Code en Eumedion Alerts. Lees meer over hoe we stemmen.

ESG-integratie betekent dat factoren op gebied van milieu, mens en goed ondernemingsbestuur worden meegenomen in de selectie vande beleggingen. Bij de selectie van externe managers stelt onze fiduciair manager hoge eisen aan de mate waarin ESG-factoren een rol spelen in het beleggingsproces. Dit betreft een uitgebreide set aan criteria die ingaat op de bedrijfscultuur van de externe manager, het specifieke beleggingsproces, de uitkomsten op portefeuilleniveau en de intensiteit waarmee de manager inhoud geeft aan actief eigenaarschap. 

De EU heeft de verordening Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) opgesteld. Dit is onderdeel van het EU Actieplan Duurzame Financiering. Doel van deze verordening is om transparantie te vergroten of een bedrijf of product duurzaam is. In de verordening staat dat Stap als algemeen pensioenfonds moet voldoen aan bepaalde eisen op het gebied van informatieverstrekking over duurzaam beleggen.

Ongunstige effecten van beleggingsbeslissingen op duurzaamheidsfactoren niet in aanmerking genomen

• Stap weegt de belangrijkste negatieve impact op duurzaamheidsfactoren niet mee bij investeringsbeslissingen (opt-out). Het betreft hier de belangrijkste ongunstige effecten in de zin van artikel 4 van de SFDR.  
• Stap is in afwachting van standaarden die nog ontwikkeld moeten worden en van de benodigde data. Pas daarna kan Stap meten in hoeverre de beleggingen van Stap ecologisch duurzaam zijn. Stap blijft zich daarvoor inspannen
  Stap volgt de ontwikkelingen rond de betrouwbaarheid van data (PAI-rapportages) op de voet. PAI staat voor Principal Adverse Impact en zijn duurzaamheidsfactoren waarmee bedrijven rekening moeten houden bij hun beleggingsbeleid en –beslissingen. Stap ziet namelijk wel degelijk voordelen in de manier waarop informatie via PAI-rapportages wordt verkregen. Met behulp van data komt Stap tot objectieve inzichten. Maar data moet wel betrouwbaar zijn. Op dit moment is Stap nog niet in staat  om uitspraken te doen over de kwaliteit van deze data.

De invoering van de SFDR blijft onderwerp van gesprek tussen Stap en de fiduciair manager. Stap wacht de beoordeling van de PAI-data door de fiduciair manager af. Daarna overweegt Stap opnieuw de keuze voor ‘opt-out’ op de belangrijkste ongunstige effecten van beleggingsbeslissingen op duurzaamheidsfactoren

Classificatie pensioenregelingen

Stap classificeert de pensioenregelingen van alle pensioenkringen niet als een financieel product waar duurzame kenmerken gepromoot worden. Dit betekent dat deze regelingen geen duurzame doelstellingen hebben en dat ze geen sociale of ecologische kenmerken promoten. Daarmee valt Stap onder Artikel 6 van de SFDR. Het belangrijkste aspect van een pensioenregeling is het financiële resultaat dat nodig is voor een goede oudedagsvoorziening.
 

Uiteraard vindt Stap een gezonde (macro-economische) omgeving belangrijk. Stap wil dit bereiken door te beleggen in ondernemingen en landen die lange-termijn waarde-creatie voorop stellen. Daarom is duurzaamheid wel een belangrijk aandachtspunt in de onderliggende beleggingen van Stap.
 

Daarnaast is er een zogenoemde EU taxonomieverordening. Dit is een raamwerk om te bepalen of investeringen in economische activiteiten duurzaam (‘groen’) zijn.

Voor de pensioenregelingen geldt dat Stap niet via de onderliggende beleggingen investeert in activiteiten die vallen onder de milieudoelstellingen van de taxonomie. Zodoende is het percentage van ecologisch duurzame beleggingen in onze portefeuilles volgens deze definitie 0%.

Hoe integreert Stap duurzaamheidsrisico’s in de beleggingsbeslissingen? 

Naast traditionele risico’s als markt- en inflatierisico, neemt Stap ook duurzaamheidsrisico’s integraal mee in het beleggingsproces. Stap onderkent daarbij de volgende duurzaamheidsrisico’s die potentieel de waarde van de portefeuille kunnen beïnvloeden:

Governance

Gebrekkig ondernemingsbestuur komt vaak tot uiting in controverses en schandalen. De directe impact van dergelijke gebeurtenissen op de waarde van een bedrijf (en op het rendement) kan groot zijn. Als deze misstanden op termijn worden opgelost, zal ook de waarde van het bedrijf weer stijgen. Stap belegt voor de lange termijn in een breed gespreide portefeuille van bedrijven. Daardoor blijft het effect op het rendement van de totale portefeuille naar verwachting beperkt.

Mensenrechten 

Schendingen van mensenrechten kunnen zowel financiële gevolgen als reputatierisico’s hebben voor een pensioenfonds. Vanuit haar maatschappelijke rol kiest Stap ervoor om landen die mensenrechten schenden op voorhand uit te sluiten. Ook bedrijven die betrokken zijn bij de productie van controversiële wapens sluit Stap uit. Desondanks kan de situatie zich voldoen dat bedrijven in de portefeuille mensenrechten schenden. In het geval van schending van mensenrechten door bedrijven die zich in de vorm van schandalen en controverses manifesteren, zal de impact op het rendement van de aandelenportefeuille naar verwachting vergelijkbaar zijn met controverses op het vlak van governance.

Klimaatverandering 

De beleggingsportefeuille van Stap is blootgesteld aan de risico’s die voortvloeien uit klimaatverandering. Enerzijds door de energietransitie en de daarbij horende wet- en regelgeving. Anderzijds door de fysieke risico’s van klimaatverandering (extreem weer, overstromingen, droogte etc.).

Stap wil graag inzicht krijgen in de gevolgen van klimaatverandering op de beleggingsportefeuille. Daarom past Stap in de ALM-studie twee scenario’s toe. Eerst is er een transitiescenario. Daarbij doet Stap de aanname dat de transitie plotseling en in één keer plaatsvindt. En er is een 4-graden-scenario, waarin het klimaat heel erg verandert. We krijgen dan vaker te maken met extreem weer.
De impact van deze scenario’s op de waarde van beleggingen verschilt per Pensioenkring.

Biodiversiteit 

Biodiversiteit laat zien hoe gezond de natuur is. Het zorgt voor ecosystemen waarin organismen kunnen leven. Permanent verlies van biodiversiteit vormt één van de grootste systeemrisico's voor al het leven op onze planeet. Het is sterk verbonden met klimaatverandering. Verlies aan biodiversiteit heeft grote gevolgen. Niet alleen voor de natuur, maar ook voor de samenleving, de economie en financiële instellingen, zoals pensioenfondsen.

Stap heeft nog geen methode om te achterhalen hoe activiteiten die een negatief effect hebben op de biodiversiteit doorwerken in onze beleggingsportefeuille. Die methode is nog in ontwikkeling. De impact van dit risico op het beleggingsrendement is lastig in te schatten maar is mogelijk vergelijkbaar met het effect van klimaatverandering.
Om duurzaamheidsrisico’s te beheersen, maakt Stap gebruik van verschillende instrumenten. De inzet van deze instrumenten is een onderdeel van ons MVB-beleid, ons strategisch beleggingsbeleid en ons volledige beleggingsproces.

Bij de selectie (en monitoring) van de externe vermogensbeheerders beoordeelt Stap hoe zij omgaan met duurzaamheid (ESG). Ook neemt Stap deze aspecten mee bij de bepaling van het strategisch beleggingsbeleid voor de beleggingscategorieën. In de praktijk kan het bijvoorbeeld betekenen dat Stap een benchmark kiest waarin ESG-aspecten zijn geïntegreerd. Of dat Stap een keuze maakt voor actief beheer. Van de vermogensbeheerders van actief beheerde mandaten vereist Stap dat zij ESG-integratie toepassen in het investeringsproces.

Maar dat wil niet zeggen dat Stap niet ook nu al actief is op het gebied van duurzaam beleggen. Elders op deze website leest u daar meer over. Zo heeft Stap het Convenant Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Pensioenfondsen (IMVB-convenant) ondertekend. Dit is een samenwerking van de Nederlandse pensioenfondsen met maatschappelijke organisaties (ngo’s), vakbonden en overheid. Het convenant heeft als doel om negatieve gevolgen van beleggingen door pensioenfondsen op samenleving en milieu te voorkomen en aan te pakken. Voor Stap betekent dit onder andere dat:

• Stap rekening houdt met de negatieve effecten van onze beleggingsbeslissingen op duurzaamheidsfactoren in de zin van het IMVB-convenant. Om die reden hebben wij een MVB-beleid opgesteld waarin internationale normen en standaarden het uitgangspunt zijn. Zoals UN Global Compact, UN Guiding Principles for Business en Human Rights en OESO-richtlijnen.
• Stap verschillende aspecten van een beleggingsbeslissing evalueert. De onder de SFDR gehanteerde definities zijn beperkt. Dat heeft natuurlijk tot doel om de vergelijkbaarheid te vergroten en dat juicht Stap toe. Maar Stap ziet ook een aantal nadelen in deze aanpak. De beperking van het aantal meetdoelen en de afhankelijkheid van bepaalde data kan leiden tot tunnelvisie. Stap is voorstander van een bredere aanpak. Volgens Stap passen de regels van het IMVB-convenant daar op dit moment beter bij.
   

Hieronder licht Stap een aantal overige aspecten van duurzaamheid toe en maakt ze inzichtelijk.

Hoe integreert Stap duurzaamheidsrisico’s in de beleggingsprocedures?

Dit is altijd al een integraal onderdeel van onze beleggingsprocessen. Duurzaamheidsrisico’s (of ESG-risico’s) ontstaan als zich een gebeurtenis voordoet op ecologisch, sociaal of governance gebied, die een negatief effect op de waarde van de belegging kan veroorzaken. Stap identificeert mogelijke duurzaamheidsrisico’s onder andere aan de hand van  maatschappelijke trends en wetenschappelijke publicaties. Stap neemt de relevante duurzaamheidsrisico’s mee in de volgende beleggingsprocessen:

• risicostrategie en eigen risicobeoordeling
• ALM-studies
• strategisch beleggingsbeleid en praktische (ESG-) invulling voor de beleggingscategorieën
• beoordeling van de duurzaamheidsaanpak van de vermogensbeheerders als onderdeel van de management selectie en monitoring die is uitbesteed de fiduciaire manager 

Hoe integreert Stap duurzaamheidsrisico’s in het beloningsbeleid?

Stap kent geen variabele beloningen toe aan de bestuurders en medewerkers van het Bestuursbureau. Er is dus geen prikkel die aanzet tot het nemen van (duurzaamheids)risico’s, risicovol beleggen of minder zorgvuldig risicomanagement. 

Hoe integreert Stap duurzaamheidsrisico’s in de beleggingsbeslissingen? 

Naast traditionele risico’s als markt- en inflatierisico, neemt Stap ook duurzaamheidsrisico’s integraal mee in het beleggingsproces. Stap onderkent daarbij de volgende duurzaamheidsrisico’s die potentieel de waarde van de portefeuille kunnen beïnvloeden:

• Governance
  Gebrekkig ondernemingsbestuur komt vaak tot uiting in controverses en schandalen. De directe impact van dergelijke gebeurtenissen op de waarde van een bedrijf (en op het rendement) kan groot zijn. Als deze misstanden op termijn worden opgelost, zal ook de waarde van het bedrijf weer stijgen. Stap belegt voor de lange termijn in een breed gespreide portefeuille van bedrijven. Daardoor blijft het effect op het rendement van de totale portefeuille naar verwachting beperkt.
• Mensenrechten 
  Schendingen van mensenrechten kunnen zowel financiële gevolgen als reputatierisico’s hebben voor een pensioenfonds. Vanuit haar maatschappelijke rol kiest Stap ervoor om landen die mensenrechten schenden op voorhand uit te sluiten. Ook bedrijven die betrokken zijn bij de productie van controversiële wapens sluit Stap uit. Desondanks kan de situatie zich voldoen dat bedrijven in de portefeuille mensenrechten schenden. In het geval van schending van mensenrechten door bedrijven die zich in de vorm van schandalen en controverses manifesteren, zal de impact op het rendement van de aandelenportefeuille naar verwachting vergelijkbaar zijn met controverses op het vlak van governance.
• Klimaatverandering 
  De beleggingsportefeuille van Stap is blootgesteld aan de risico’s die voortvloeien uit klimaatverandering. Enerzijds door de energietransitie en de daarbij horende wet- en regelgeving. Anderzijds door de fysieke risico’s van klimaatverandering (extreem weer, overstromingen, droogte etc.).
  
  Stap wil graag inzicht krijgen in de gevolgen van klimaatverandering op de  beleggingsportefeuille. Daarom past Stap in de ALM-studie twee scenario’s toe. Eerst is er een transitiescenario. Daarbij doet Stap de aanname dat de transitie plotseling en in één keer plaatsvindt. En er is een 4-graden-scenario, waarin het klimaat heel erg verandert. We krijgen dan vaker te maken met extreem weer.
  De impact van deze scenario’s op de waarde van beleggingen verschilt per Pensioenkring.
• Biodiversiteit 
  Biodiversiteit laat zien hoe gezond de natuur is. Het zorgt voor ecosystemen waarin organismen kunnen leven. Permanent verlies van biodiversiteit vormt één van de grootste systeemrisico's voor al het leven op onze planeet. Het is sterk verbonden met  klimaatverandering. Verlies aan biodiversiteit heeft grote gevolgen. Niet alleen voor de natuur, maar ook voor de samenleving, de economie en financiële instellingen, zoals pensioenfondsen.
  
  Stap heeft nog geen methode om te achterhalen hoe activiteiten die een negatief effect hebben op de biodiversiteit doorwerken in onze beleggingsportefeuille. Die methode is nog in ontwikkeling. De impact van dit risico op het beleggingsrendement is lastig in te schatten maar is mogelijk vergelijkbaar met het effect van klimaatverandering.
  Om duurzaamheidsrisico’s te beheersen, maakt Stap gebruik van verschillende instrumenten. De inzet van deze instrumenten is een onderdeel van ons MVB-beleid, ons strategisch beleggingsbeleid en ons volledige beleggingsproces.

Bij de selectie (en monitoring) van de externe vermogensbeheerders beoordeelt Stap hoe zij omgaan met duurzaamheid (ESG). Ook neemt Stap deze aspecten mee bij de bepaling van het strategisch beleggingsbeleid voor de beleggingscategorieën. In de praktijk kan het bijvoorbeeld betekenen dat Stap een benchmark kiest waarin ESG-aspecten zijn geïntegreerd. Of dat Stap een keuze maakt voor actief beheer. Van de vermogensbeheerders van actief beheerde mandaten vereist Stap dat zij ESG-integratie toepassen in het investeringsproces.