Onze beleggingsovertuigingen

We willen dat onze deelnemers een financieel gezonde toekomst hebben en genieten in een wereld waarin het fijn leven is. Daarom krijgt Maatschappelijk Verantwoord Beleggen (MVB) veel aandacht binnen ons beleggingsbeleid.

Gelukkig gaat vandaag de dag een goed financieel pensioenresultaat goed samen met duurzaam beleggen. Voor het uitvoeren van ons MVB-beleid maken we gebruik van verschillende ESG-instrumenten:

Screening

Wij streven ernaar dat alle ondernemingen waarin wij beleggen zich houden aan de Global Compact Principles van de Verenigde Naties. Deze principes zijn gericht op de bescherming van mensenrechten, het handhaven van eerlijke arbeidsomstandigheden, de vermindering van de impact op het milieu en het bestrijden van corruptie. De naleving van de Global Compact Principles is voor ons een minimumeis. Daarom screenen we de ondernemingen waarin we beleggen periodiek op de naleving van deze principes.

Uitsluitingen

Wij sluiten op voorhand bepaalde bedrijven en landen uit om in te beleggen. Periodiek evalueren wij ons uitsluitingsbeleid en scherpen dit aan wanneer hier aanleiding toe is. Wijzigingen in de lijst verwerken we in de contracten en mandaten met de externe managers. Onze fiduciair manager ziet erop toe dat de lijst met uitsluitingen wordt nageleefd.

Dialoog (engagement)

Met de bedrijven die niet voldoen aan de Global Compact Principles van de VN gaat Aegon AM, namens ons, de dialoog aan. Als deze dialoog onvoldoende uitzicht biedt op het behalen van de engagement doelstelling, sluiten we de betreffende onderneming in principe uit. Voor de selectie van nieuw aan te stellen externe managers is het voeren van een actief engagementbeleid met een goede rapportage een belangrijk criterium.

Stembeleid

Wij vinden het belangrijk om gebruik te maken van het stemrecht op aandeelhoudersvergaderingen. Hierbij geldt de ISS Sustainability Policy als leidraad, met inachtneming van de Nederlandse Corporate Governance Code en Eumedion Alerts. Lees meer over ons stembeleid.

ESG-integratie

Bij de selectie van externe managers stelt onze fiduciair manager hoge eisen aan de mate waarin ESG-factoren een rol spelen in het beleggingsproces. Hiervoor hanteert zij een uitgebreide set aan criteria die ingaat op de bedrijfscultuur van de externe manager, het specifieke beleggingsproces, de uitkomsten op portefeuilleniveau en de intensiteit waarmee de manager inhoud geeft aan actief eigenaarschap. Na de analyse krijgt iedere externe manager een ESG-rating toegekend.

Het strategisch beleggingsbeleid richt zich enerzijds op het behalen van rendement voor de toeslagambitie en anderzijds op het voorkomen van eventuele kortingen. Naast de samenstelling van de beleggingsportefeuille zijn het rente-afdekkingsbeleid en de bescherming tegen onverwacht hoge inflatie belangrijke elementen van het beleid.

De verplichtingenstructuur en de marktomstandigheden zijn van belang voor de gewenste mate van afdekking van het renterisico en het inflatierisico. 

Een belegging in zakelijke waarden leidt op lange termijn tot een hoger verwacht rendement dan een belegging in meer veilig geachte staatsobligaties: er is sprake van een “risicopremie”. Op de langere termijn weegt deze risicopremie naar verwachting op tegen de additionele volatiliteit van zakelijke waarden. Het rendement is niet altijd beter bij het nemen van risico, maar omdat het bestuur van Stap een langetermijnvisie heeft, is dit het uitgangspunt.

Alle beleggingen in vermogenscategorieën hebben een duidelijk doel. Dat kan zijn het behalen van rendement, het afdekken van risico’s of het spreiden van risico’s. De doelstelling is om een maximaal rendement te realiseren binnen een vastgesteld risicokader. Het dient begrijpelijk te zijn op welke wijze een dergelijke categorie in elkaar steekt. Een belegging dient beoordeeld te worden op complexiteit, deugdelijkheid, transparantie en kosten.

Het beleggingsbeleid van de kring is een mengvorm van passief en actief beheer. In eerste instantie kiest de kring hierbij voor een kostenefficiënte strategie. Een kring voert een actieve strategie voor beleggingscategorieën waarvoor de verwachting bestaat dat, rekening houdend met de extra kosten en risico’s van een actieve strategie, een extra rendement ten opzichte van de benchmark kan worden behaald of vanwege kostenefficiency.

De belangrijkste criteria op basis waarvan wordt beoordeeld in hoeverre er in een bepaalde regio of in een bepaald thema toegevoegde waarde te behalen is met actief beheer zijn:

• Mate van efficiëntie van de markt (informatie-asymmetrie en de aanwezigheid van non-profit participanten)
• De breedte van de markt (de opportunity set)
• Beschikbaarheid van en capaciteit bij kwalitatief goede externe vermogensbeheerders.

Bij de afweging tussen actief en passief beheer wordt meegewogen dat de mogelijkheid op outperformance bij actief beheer tevens betekent dat sprake is van het risico op underperformance.
 

Dit betekent dat deze risico’s worden onderkend en vervolgens met risicoafdekkingsstrategieën tot het gewenste niveau worden afgedekt. Hieronder worden het valutarisico, renterisico en inflatierisico begrepen.

Diversificatie zorgt in normale marktomstandigheden voor spreiding van het risico. Hierdoor is het mogelijk een deel van de portefeuille met meer risico te beleggen, zonder dat het totale risico recht evenredig toeneemt. Daarom belegt de kring het vermogen in meerdere beleggingscategorieën en gaat bij actief beheerde strategieën de voorkeur uit naar het Multi Manager principe.

Door het lange termijn beleggingsbeleid heeft de kring de mogelijkheid om een liquiditeitsrisicopremie aan het rendement toe te voegen door middel van het beleggen in minder verhandelbare producten. Beleggers in illiquide beleggingscategorieën eisen additionele compensatie voor de onmogelijkheid om posities snel af- en op te bouwen.

Maatschappelijk verantwoord beleggen draagt positief bij aan het risico-rendement profiel en wordt zoveel als mogelijk geïntegreerd in alle onderdelen van het beleggingsbeleid van Stap. Door verantwoord te beleggen wenst Stap een bijdrage te leveren aan een financieel gezonde toekomst voor de deelnemers in een voor hen goede leefomgeving.

Stap neemt hierin haar verantwoordelijkheid en wenst bij te dragen aan een duurzame ontwikkeling van de samenleving.

Het is bewezen dat MVB positief bijdraagt aan het risico-rendement profiel. Door verantwoord te beleggen wil Stap een bijdrage leveren aan een financieel gezonde toekomst voor de deelnemers in een voor hen goede leefomgeving. Vanzelfsprekend nemen wij hierin onze verantwoordelijkheid dragen we graag bij aan een duurzame ontwikkeling van de samenleving.

Met Aegon Asset Management (Aegon AM) hebben we een strategische partner die ons helpt op het gebied van vermogensbeheer. Als onze fiduciair manager kennen zij de pensioenwereld en lopen zij voorop als het gaat om verantwoord beleggen. Duurzaamheid vormt de ‘groene draad’ in alle onderwerpen en adviezen.

Tegelijkertijd is Aegon AM een grote wereldwijde organisatie, met veel inkoopkracht, een breed netwerk, en decennialange expertise. Stuk voor stuk belangrijke elementen om schaalvoordelen te realiseren en innovatie mogelijk te maken. En dat resulteert in de beste beleggingsoplossingen tegen de laagst mogelijk kosten voor u. Voor uw pensioenfonds. Én voor de deelnemers.
 

In onze ogen is het strategisch beleggingsbeleid de belangrijkste beslissing binnen het beleggingsproces. Onze fiduciair manager adviseert ons over het strategische beleid en de optimale samenstelling van de beleggingsportefeuille.

Dit advies is voor iedere pensioenkring vaak net even anders. Ieder pensioenfonds heeft immers andere kenmerken. Denk daarbij aan de gemiddelde leeftijd van de deelnemers, de indexatie-ambitie en de risicohouding. Maar ook eventuele voorkeuren, zoals extra aandacht voor MVB, spelen een belangrijke rol bij het uiteindelijke advies.

We stellen het strategische beleid vast op basis van een ALM-studie. Onze uitbestedingspartners, Aegon AM en TKP, voeren die studie samen uit. In het strategische beleid staat welke beleggingscategorieën kunnen bijdragen aan het behalen van het gewenste rendement. Maar ook hoe de samenstelling van deze categorieën eruit moet zien en welke risico’s we eventueel moeten afdekken en in welke mate.

Binnen het vastgestelde risicokader willen we maximaal rendement behalen. Dat bereiken we door ook te beleggen in risicovolle(re) beleggingen. Op termijn behalen deze beleggingen naar verwachting voldoende overrendement. Het risico verlagen we door voldoende spreiding aan te brengen. Op die manier compenseren we een eventuele tegenvallende performance in de ene categorie met een uitstekende performance in een andere categorie.

Het beleggen van pensioenvermogen is een verantwoordelijke taak. Dat laten we dan ook graag over aan echte professionals. Per beleggingscategorie selecteert onze fiduciair manager daarom de best-in-class externe vermogensbeheerder(s).

Aegon AM hanteert hiervoor een gedisciplineerd en streng selectieproces. Onze pensioenkringen krijgen daarmee toegang tot het enorme netwerk van deze wereldwijde vermogensbeheerder. Zodra de externe vermogensbeheerders zijn aangesteld, zal onze fiduciair manager hen continu monitoren. Op die manier zijn we er zeker van dat de externe managers zich houden aan het mandaat en alle gemaakte afspraken.

Een voorbeeld van zo’n afspraak, is dat de externe managers (blijven) voldoen aan ons strenge MVB-beleid en bijvoorbeeld niet mogen beleggen in bedrijven die de mensenrechten schenden of die betrokken zijn bij de productie van clustermunitie.

De EU heeft de verordening Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR) opgesteld. Dit is onderdeel van het EU Actieplan Duurzame Financiering. Doel van deze verordening is om transparantie te vergroten of een bedrijf of product duurzaam is. In de verordening staat dat Stap als algemeen pensioenfonds moet voldoen aan bepaalde eisen op het gebied van informatieverstrekking over duurzaam beleggen.

Ongunstige effecten van beleggingsbeslissingen op duurzaamheidsfactoren niet in aanmerking genomen

• Stap weegt de belangrijkste negatieve impact op duurzaamheidsfactoren niet mee bij investeringsbeslissingen (opt-out). Het betreft hier de belangrijkste ongunstige effecten in de zin van artikel 4 van de SFDR.  
• Stap is in afwachting van standaarden die nog ontwikkeld moeten worden en van de benodigde data. Pas daarna kan Stap meten in hoeverre de beleggingen van Stap ecologisch duurzaam zijn. Stap blijft zich daarvoor inspannen
  Stap volgt de ontwikkelingen rond de betrouwbaarheid van data (PAI-rapportages) op de voet. PAI staat voor Principal Adverse Impact en zijn duurzaamheidsfactoren waarmee bedrijven rekening moeten houden bij hun beleggingsbeleid en –beslissingen. Stap ziet namelijk wel degelijk voordelen in de manier waarop informatie via PAI-rapportages wordt verkregen. Met behulp van data komt Stap tot objectieve inzichten. Maar data moet wel betrouwbaar zijn. Op dit moment is Stap nog niet in staat  om uitspraken te doen over de kwaliteit van deze data.

De invoering van de SFDR blijft onderwerp van gesprek tussen Stap en de fiduciair manager. Stap wacht de beoordeling van de PAI-data door de fiduciair manager af. Daarna overweegt Stap opnieuw de keuze voor ‘opt-out’ op de belangrijkste ongunstige effecten van beleggingsbeslissingen op duurzaamheidsfactoren

Classificatie pensioenregelingen

Stap classificeert de pensioenregelingen van alle pensioenkringen niet als een financieel product waar duurzame kenmerken gepromoot worden. Dit betekent dat deze regelingen geen duurzame doelstellingen hebben en dat ze geen sociale of ecologische kenmerken promoten. Daarmee valt Stap onder Artikel 6 van de SFDR. Het belangrijkste aspect van een pensioenregeling is het financiële resultaat dat nodig is voor een goede oudedagsvoorziening.
 

Uiteraard vindt Stap een gezonde (macro-economische) omgeving belangrijk. Stap wil dit bereiken door te beleggen in ondernemingen en landen die lange-termijn waarde-creatie voorop stellen. Daarom is duurzaamheid wel een belangrijk aandachtspunt in de onderliggende beleggingen van Stap.
 

Daarnaast is er een zogenoemde EU taxonomieverordening. Dit is een raamwerk om te bepalen of investeringen in economische activiteiten duurzaam (‘groen’) zijn.

Voor de pensioenregelingen geldt dat Stap niet via de onderliggende beleggingen investeert in activiteiten die vallen onder de milieudoelstellingen van de taxonomie. Zodoende is de percentage van ecologisch duurzame beleggingen in onze portefeuilles volgens deze definitie 0%.

Maar dat wil niet zeggen dat Stap niet ook nu al actief is op het gebied van duurzaam beleggen. Elders op deze website leest u daar meer over. Zo heeft Stap het Convenant Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Beleggen Pensioenfondsen (IMVB-convenant) ondertekend. Dit is een samenwerking van de Nederlandse pensioenfondsen met maatschappelijke organisaties (ngo’s), vakbonden en overheid. Het convenant heeft als doel om negatieve gevolgen van beleggingen door pensioenfondsen op samenleving en milieu te voorkomen en aan te pakken. Voor Stap betekent dit onder andere dat:

• Stap rekening houdt met de negatieve effecten van onze beleggingsbeslissingen op duurzaamheidsfactoren in de zin van het IMVB-convenant. Om die reden hebben wij een MVB-beleid opgesteld waarin internationale normen en standaarden het uitgangspunt zijn. Zoals UN Global Compact, UN Guiding Principles for Business en Human Rights en OESO-richtlijnen.
• Stap verschillende aspecten van een beleggingsbeslissing evalueert. De onder de SFDR gehanteerde definities zijn beperkt. Dat heeft natuurlijk tot doel om de vergelijkbaarheid te vergroten en dat juicht Stap toe. Maar Stap ziet ook een aantal nadelen in deze aanpak. De beperking van het aantal meetdoelen en de afhankelijkheid van bepaalde data kan leiden tot tunnelvisie. Stap is voorstander van een bredere aanpak. Volgens Stap passen de regels van het IMVB-convenant daar op dit moment beter bij.
   

Hieronder licht Stap een aantal overige aspecten van duurzaamheid toe en maakt ze inzichtelijk.

Hoe integreert Stap duurzaamheidsrisico’s in de beleggingsprocedures?

Dit is altijd al een integraal onderdeel van onze beleggingsprocessen. Duurzaamheidsrisico’s (of ESG-risico’s) ontstaan als zich een gebeurtenis voordoet op ecologisch, sociaal of governance gebied, die een negatief effect op de waarde van de belegging kan veroorzaken. Stap identificeert mogelijke duurzaamheidsrisico’s onder andere aan de hand van  maatschappelijke trends en wetenschappelijke publicaties. Stap neemt de relevante duurzaamheidsrisico’s mee in de volgende beleggingsprocessen:

• risicostrategie en eigen risicobeoordeling
• ALM-studies
• strategisch beleggingsbeleid en praktische (ESG-) invulling voor de beleggingscategorieën
• beoordeling van de duurzaamheidsaanpak van de vermogensbeheerders als onderdeel van de management selectie en monitoring die is uitbesteed de fiduciaire manager 

Hoe integreert Stap duurzaamheidsrisico’s in het beloningsbeleid?

Stap kent geen variabele beloningen toe aan de bestuurders en medewerkers van het Bestuursbureau. Er is dus geen prikkel die aanzet tot het nemen van (duurzaamheids)risico’s, risicovol beleggen of minder zorgvuldig risicomanagement. 

Hoe integreert Stap duurzaamheidsrisico’s in de beleggingsbeslissingen? 

Naast traditionele risico’s als markt- en inflatierisico, neemt Stap ook duurzaamheidsrisico’s integraal mee in het beleggingsproces. Stap onderkent daarbij de volgende duurzaamheidsrisico’s die potentieel de waarde van de portefeuille kunnen beïnvloeden:

• Governance
  Gebrekkig ondernemingsbestuur komt vaak tot uiting in controverses en schandalen. De directe impact van dergelijke gebeurtenissen op de waarde van een bedrijf (en op het rendement) kan groot zijn. Als deze misstanden op termijn worden opgelost, zal ook de waarde van het bedrijf weer stijgen. Stap belegt voor de lange termijn in een breed gespreide portefeuille van bedrijven. Daardoor blijft het effect op het rendement van de totale portefeuille naar verwachting beperkt.
• Mensenrechten 
  Schendingen van mensenrechten kunnen zowel financiële gevolgen als reputatierisico’s hebben voor een pensioenfonds. Vanuit haar maatschappelijke rol kiest Stap ervoor om landen die mensenrechten schenden op voorhand uit te sluiten. Ook bedrijven die betrokken zijn bij de productie van controversiële wapens sluit Stap uit. Desondanks kan de situatie zich voldoen dat bedrijven in de portefeuille mensenrechten schenden. In het geval van schending van mensenrechten door bedrijven die zich in de vorm van schandalen en controverses manifesteren, zal de impact op het rendement van de aandelenportefeuille naar verwachting vergelijkbaar zijn met controverses op het vlak van governance.
• Klimaatverandering 
  De beleggingsportefeuille van Stap is blootgesteld aan de risico’s die voortvloeien uit klimaatverandering. Enerzijds door de energietransitie en de daarbij horende wet- en regelgeving. Anderzijds door de fysieke risico’s van klimaatverandering (extreem weer, overstromingen, droogte etc.).
  
  Stap wil graag inzicht krijgen in de gevolgen van klimaatverandering op de  beleggingsportefeuille. Daarom past Stap in de ALM-studie twee scenario’s toe. Eerst is er een transitiescenario. Daarbij doet Stap de aanname dat de transitie plotseling en in één keer plaatsvindt. En er is een 4-graden-scenario, waarin het klimaat heel erg verandert. We krijgen dan vaker te maken met extreem weer.
  De impact van deze scenario’s op de waarde van beleggingen verschilt per Pensioenkring.
• Biodiversiteit 
  Biodiversiteit laat zien hoe gezond de natuur is. Het zorgt voor ecosystemen waarin organismen kunnen leven. Permanent verlies van biodiversiteit vormt één van de grootste systeemrisico's voor al het leven op onze planeet. Het is sterk verbonden met  klimaatverandering. Verlies aan biodiversiteit heeft grote gevolgen. Niet alleen voor de natuur, maar ook voor de samenleving, de economie en financiële instellingen, zoals pensioenfondsen.
  
  Stap heeft nog geen methode om te achterhalen hoe activiteiten die een negatief effect hebben op de biodiversiteit doorwerken in onze beleggingsportefeuille. Die methode is nog in ontwikkeling. De impact van dit risico op het beleggingsrendement is lastig in te schatten maar is mogelijk vergelijkbaar met het effect van klimaatverandering.
  Om duurzaamheidsrisico’s te beheersen, maakt Stap gebruik van verschillende instrumenten. De inzet van deze instrumenten is een onderdeel van ons MVB-beleid, ons strategisch beleggingsbeleid en ons volledige beleggingsproces.

Bij de selectie (en monitoring) van de externe vermogensbeheerders beoordeelt Stap hoe zij omgaan met duurzaamheid (ESG). Ook neemt Stap deze aspecten mee bij de bepaling van het strategisch beleggingsbeleid voor de beleggingscategorieën. In de praktijk kan het bijvoorbeeld betekenen dat Stap een benchmark kiest waarin ESG-aspecten zijn geïntegreerd. Of dat Stap een keuze maakt voor actief beheer. Van de vermogensbeheerders van actief beheerde mandaten vereist Stap dat zij ESG-integratie toepassen in het investeringsproces.